Može
se sa dovoljnom pouzdanošću smatrati, da je dnevni protok vode u rekama tokom
dana (u toku 24 sata) – konstantan. Srednji godičnji protok predstavlja
aritmetičku sredinu dnevnih protoka u jednoj godini, a srednji višegodičnji
protok određenog rečnog toka određuje se aritmetičkom sredinom srednjih
godišnjih protoka za višegodičnji period (25 – 40 godina).
Ovi
protoci rastu od izvora ka ušću vodotoka, jer povećava površinu sa koje se
„prikupljaju“ – slivaju u rečni tok, a pri tome opada visinska kota (nadmorska
visina) mase tekuće vode. Prilikom određivanja količine iskoristive energije
jednog vodotoka, mora se voditi računa o činjenici da je nemoguće iskoristiti
celokupan protok, niti raspoloživi pad – zbog gubitaka u dovodima vode do
turbina, gubitka u turbinama, konverzionim mašinama i dr.
Preduslov
za formiranje hidroenergije jeste nivo padavina.
Hidroenergija,
kao obnovljiv izvor energije, zahteva poznavanje teorijskog potencijala, kao i
tehnički i ekonomski iskoristivog dela tog potencijala. Pod teorijskim
potencijalom vodnih snaga, podrazumevaju se koji vodotoci (reke, potoci) mogu
dati bez obzira na tehničku i ekonomsku stranu izgradnje postrojenja. Njegovo
odrađivanje, bez obzira da li je reč o bruto ili neto potencijalu, nije
jednostavno, jer da bi se odredio, potrebne su sa jedne strane visinske razlike
za data jedinična rastojanja, odnosno podužni profil reka i potoka, a sa druge
strane hidrološke podloge za izračunavanje vodnih snaga i analizu osnovnih
tehničkih karakteristika hidropotencijala: trajanje i učestanost snaga,
raspoređenost snaga duž toka, uzastopnost snaga u funkciji vremena, prosečni i
maksimalni protoci i dr.
S’obzirom
da u stvarnosti nije moguće iskoristiti celokupan teoriski raspoloživ
potencijal, potrebno je definisati tehnički iskoristive vodne snage, što
odgovara resursima konvencionalnih goriva. Tehnički iskoristiv potencijal se
određuje na bazi razrade odgovarajućih tehničkih rešenja koji omogućavaju da se
utvrdi realnost predloženog postrojenja i njegova prosečna godišnja
proizvodnja. Pri tome se moraju definisati svi relevantni parametri koji su od
interesa za određivanje tehnički iskoristivog potencijala.
Ekonomski
iskoristiv hidroenergetski potencijal, što odgovara rezervama, predstavlja onaj
deo tehnički iskoristivog potencijala čija se eksploatacija ekonomski isplati,
prema važećim, u tom vremenu energetskim i ekonomskim kriterijumima. Drugim
rečima, granica između ekonomski povoljnih i nepovoljnih tehnički iskoristivih
vodnih snaga se utvrđuje na bazi vrednovanja proizvodnje električne energije u
odnosu na ostale izvore. Njegovo određivanje zahteva veoma visok nivo
tehno-ekonomske dokumentacije.
I
tehnički i ekonomski iskoristiv hidropotencijal je vremenski i prostorno dinamička
kategorija, jer zavisi od veličina koje se menjaju tokom vremena. Drugim
rečima, potencijal koji se danas, na bazi postojeće tehnike i tehnologije,
ocenjuje se kao tehnički neiskoristiv, sutra to može postati, odnosno promenom
cena goriva i tehnologija dolazi do prevođenja neekonomičnih u ekonomične vodne
snage, kao što je to slučaj i sa fosilnim gorivima pri prevođenju resursa u
rezerve. Dinamička kategorija tehničkog i ekonomski iskoristivog
hidropotencijala zahteva stalan i kontinualan rad na povećanju tehnički
iskoristivog potencijala i njegovu zaštitu, kao i povremenu prekategorizaciju
ekonomski iskoristivog potencijala. Zbog toga je i slučaj u mnogim zemljama da
se danas ekonomično koriste vodne snage veće nego što su to do pre dve – tri decenije
bili tehnički iskoristivi potencijali. Ovo se naročito odnosi na male, mini i
mikro hidroelektrane.
Na
početku, upoznaćemo se sa osnovnim pojmovima vezanim za hidroenergiju, kao što
su hidro turbine, vrste turbina, vrstama hidroelektrana, zavisnost snage od
pada i protoka itd.
Нема коментара:
Постави коментар